Kształtowanie się ras psów cz.3
Podział ras psów ze względu na sposób ich powstawania, grupy i sekcje ras źródłem najważniejszych informacji o rasie.
Podział ras psów ze względu na sposób ich powstawania
W swojej pracy Fiszdon i Kaleta (2002) dzielą typy ras psów ze względu na sposób ich powstawania, wyodrębniając następujące kategorie:
- rasy naturalne (lokalne) –
Basenji – www.dogtime.com
należą tu wspomniane wcześniej mastify tybetańskie, samojedy, basenji, czy psy z Karoliny. Są to rasy powstałe samoistnie, w zamkniętej, izolowanej od innych, populacji.
- rasy przejściowe –
netchows.net – Poland: Cerber Chiński Miś
wywodzą się od ras naturalnych, poddanych następnie ostrej selekcji hodowlanej, zazwyczaj uwypuklające jakieś skrajne cechy danej rasy. Przykładem mogą być tu psy rasy chow chow. Psy tej rasy przywiezione do Europy pod koniec XIX wieku z Chin, hodowano w czystości rasy. Jednak Europejscy hodowcy mieli inną wizję tego psa i poprowadzili ostrą selekcję, doprowadzając do znacznego zwiększenia masywności kośćca, poszerzenia trzewioczaszki oraz rozrostu szaty.
- rasy powstałe na skutek “uszlachetniania” –
Vetstreet.com – Shetland Sheepdog
wyprowadzone na bazie populacji naturalnej, przy zastosowaniu krzyżowania z jedną lub kilkoma innymi rasami o pożądanych cechach, a następnie przy zastosowaniu selekcji na ujednolicenie typu. Przykładem mogą tu być, również wspominane wcześniej, owczarki szetlandzkie. Niewielkie pieski w typie szpica, żyjące w trudnych warunkach na wyspach szetlandzkich, przekrzyżowano z owczarkami szkockimi collie, uzyskując jego miniaturową wersje.
- rasy kulturalne –
Czeski Terrier
powstały na skutek świadomego, celowego krzyżowania kilku ras, celem utworzenia nowej rasy. Przykładem tak powstałej rasy jest czeski terier, który powstał przez krzyżowanie ostrego szkockiego teriera z łagodniejszymi sealyham terierami ( i prawdopodobnie innymi rasami, które wpłynęły na jedwabistość włosa czeskiego teriera).
www.zperonowki.com
W latach 60 XX wieku powstały w ten sposób dwie nowe rasy, będące hybrydami już nie tylko międzyrasowymi, ale międzygatunkowymi – czechosłowacki wilczak oraz wilczak Saarlosa to krzyżówki owczarka niemieckiego i wilka szarego.
- rasy powstałe przez wykorzystanie pojawiającej się spontanicznie mutacji
Chiński Grzywacz
pojedynczego genu – najprawdopodobniej w ten sposób powstały wszystkie
rasy bezwłose. Mutacja okazała się atrakcyjna dla hodowców i została
utrwalona. Przypuszcza się również, że krótkie i grube łapy, takie jak u np.
bassetów, są wynikiem mutacji pojedynczego genu określanego genem
„dw”. Prawdopodobnie cecha ta została utrwalona, ponieważ okazała się
korzystna u psów gończych polujących z pieszymi myśliwymi.
Grupy i sekcje ras źródłem najważniejszych informacji o rasie
W czasie ostatnich 200 lat, w skutek bardzo intensywnej pracy kynologów powstała większość, z ponad 500 różnych ras zarejestrowanych w FCI.
Tak ogromna liczba odmian rasowych kwalifikuje psa domowego jako najbardziej zróżnicowany, pod względem fenotypu, gatunek na świecie.
Współcześnie, według przyjętej nomenklatury FCI, rasy psów dzieli się na 10 podstawowych grup, a dodatkowo istnieją podziały w obrębie tych grup na sekcje ras. Ma
to na celu jak najdokładniejsze sklasyfikowanie każdej z ras. Jest to istotne ze względu na duże różnice w pierwotnej użytkowości pomiędzy rasami klasyfikowanymi do jednej
grupy, a co za tym idzie – znaczne różnice w podstawowych instynktach oraz charakterze osobników danych ras jednej grupy FCI. Przykładowo grupa II dzieli się na trzy sekcje,
grupa V na osiem, a IX na jedenaście sekcji.
Tak dokładny podział powinien być informacją dla hodowców i właścicieli, nie tylko odnośnie zarysu behawioralnego danej rasy, ale również wskazówką odnośnie jej zapotrzebowań żywieniowych, bowiem zachowania żywieniowe kształtowały się u psów, w zależności od kierunku ich użytkowania na przestrzeni tysięcy lat.
Bibliografia
Fiszdon K., Kaleta T. Charakterystyka ogólna i pochodzenie psa domowego. W: Wybrane
zagadnienia z genetyki i zachowania się psów. Warszawa: SGGW (2002);
